In oktober puft de lange nazomer in de Balkan uit. Wanneer dan ons slanke cruiseschip aanmeert in de Albanese havenstadjes Vlora of Durrës, zijn de rust en de koelte teruggekeerd. Niet dat Albanië of Montenegro overspoeld wordt door toeristen. Albanië is de verborgen parel aan de Adriatische en de Ionische zee. De enige kudden die ons onderweg naar de nabijgelegen werelderfgoederen in de file kunnen doen belanden, zijn de kudden schapen die door de herders, die de hele zomer in de Alpenweiden hebben gebivakkeerd, naar de beschaving worden gedreven. De dorpelingen stapelen hun gekloven houtblokken en zijn klaar om de winter te trotseren. De terrasjes langs die enkele chique lanen van Tirana zitten nu vol langzaam koffie slurpende would-be filosofen. In de winkeltjes in de achterafstraatjes worden geen souvenirs meer maar winterspullen verkocht van voor ons in de Europese Unie onbekende merken. De Oostblok bric-à-brac vormt het nostalgisch decor. Op de overdonderend mooie archeologische Romeinse site van Apollonia dwalen nu studenten archeologie met hun prof rond. In de Ottomaanse citadel van Berat wordt de rust alleen verstoord door het gekwetter van kinderen op schooluitstap.
Nochtans worden over Albanië veel wilde verhalen verteld. Balkanverhalen. Ja, we hebben van dat rare maoïstische communistisch regime gehoord, van de piramidezwendel die het land in de financiële afgrond stortte. Maar dat is lang geleden. Kennen we het Albanië van nu? Kennen we de Albanezen? Albanië is een uithoek van Europa, denken we. Maar het ligt vlakbij. De Middellandse Zee kennen we, uiteraard. Maar de Albanese stranden, de rotsige kusten, de eeuwenoude haventjes, waar ons slanke cruiseschip voorbijglijdt, kennen we die ook? De machtige bergen waarboven de zon opkomt, als het cruiseschip zich klaar maakt om af te varen? Weten we waarom moslims en katholieken er vreedzaam met elkaar omgaan terwijl hun geloofsgenoten zich in de buurlanden in een helse burgeroorlog stortten? Stilaan laat het land zich nu comfortabel bezoeken. Terecht: Albanië is met zijn onwaarschijnlijk verscheiden werelderfgoed, zoals de Ottomaanse vestingstad Gjirokastër, de 2500 jaar oude Illyrische havenstad Butrint, zijn moskeeën, katholieke kerken en orthodoxe kloosters, een wonder van de natuur en de cultuur.
Varen langsheen de kusten van Montenegro, Albanië en Corfu, is inderdaad een trage odyssee doorheen bijna 3000 jaar geschiedenis. Illyrische, Griekse, Romeinse, Turkse, Venetiaanse handelaars en piraten, oplichters en soldaten, kruisvaarders en legionairs, popes, paters en imams, zijn ons voorgegaan. Ze hebben vanaf de reling net hetzelfde landschap gezien, zijn net op dezelfde plaatsen als de vreedzame bezoekers nu aan wal gegaan. Spannende historische verhalen zijn daarover te vertellen. Want de geschiedenis van deze uithoek van Europa kennen we niet goed en dat is zonde. En de wilde Balkanverhalen dan? Die gaan je stoutste verbeelding te boven, zul je bij jezelf fluisteren als je de faraonische bunker van de Albanese dictator, Enver Hoxha, bezoekt. Zeg, je kent die mop toch van die ene communist die tegen de andere… Nee, die vertel ik je dan wel.
Reis naar Corfu, Montenegro en Albanië
Van 15 tot 22 oktober 2023