Onze IJsland-cruise in juli krijgt een bijzondere culturele toets dankzij zanger Wannes Cappelle en zijn IJslandse echtgenote, Alda Berglind Egilsdóttir. Maar wie zijn de twee internationaal gelauwerde IJslandse artiesten Kristín Sveinsdóttir en Ragnheiður Gröndal? We konden Alda strikken voor een interview!
Alda Berglind Egilsdóttir
Hoe ben je in contact gekomen met Kristín Sveinsdóttir en Ragnheiður Gröndal?
“Zo’n twintig jaar geleden heb ik de muziek van Ragnheiður leren kennen. Haar tweede album Vetrarljóð (Winterliederen) kwam toen uit. Voor die plaat kreeg ze de IJslandse Music Industry Awards, zowel voor beste album in de categorie populaire muziek als voor beste zangeres – en dat tegen kleppers zoals Björk. Wat me meteen opviel, was haar wondermooie stem. Ze is jazz-zangeres van opleiding en dus technisch zeer sterk, maar wat haar echt uniek maakt, is hoe innemend ze klinkt. Ze heeft zo’n stem die je meteen omarmt als een zacht tapijt.”
“Met haar vierde plaat, Þjóðlög (Volksliederen) uit 2006, heeft Ragnheiður mij helemaal overtuigd. Sindsdien ben ik dan ook fan voor het leven. In IJsland hebben we een sterke traditie van samen zingen. IJsland heeft altijd te maken gehad met extreem weer en allerlei natuurrampen – van vulkaanuitbarstingen tot sneeuwlawines. In combinatie met de eeuwenlange armoede en de geïsoleerde ligging, heeft dat ervoor gezorgd dat er weinig ruimte of middelen waren voor grote kunst of indrukwekkende architectuur. We hebben geen kastelen of paleizen, en ook nauwelijks oude kunstwerken.”
“Wat we wél altijd gehad hebben, zijn onze verhalen: volksverhalen, saga’s en liederen die mondeling zijn doorgegeven van generatie op generatie. Wanneer we samenkomen – op familiefeesten, weekends met vrienden of rond het kampvuur – is er altijd wel iemand met een gitaar, en dan zingt iedereen mee. We zingen dan liedjes die iedereen min of meer vanbuiten kent. We hebben een schat aan mooie, oude nummers, maar die zijn zelden professioneel opgenomen, of bestonden alleen in nogal oubollige versies.”
“Met Þjóðlög was Ragnheiður iets gelukt wat voordien nog niemand echt gedaan had: ze gaf die oude volksliedjes nieuw leven en bracht ze in een fris jasje, waardoor ze ook bij een jonger publiek aansloegen. Veel van die nummers heb ik door de jaren heen grijsgedraaid – ook voor mijn kinderen.”
Ragnheiður Gröndal en Kristín Sveinsdóttir
“Ook Kristín Sveinsdóttir is niet bang om in onze oude liedjeskist te duiken. Waar Ragnheiður zich vooral toelegt op de traditionele volksliederen, specialiseert Kristín zich meer in IJslandse liederen uit de 19de en 20ste eeuw – qua sfeer vaak te vergelijken met de liederen van Schubert. Samen met pianist Nicolas Callot (zeker een bekende bij Klara-luisteraars), die haar begeleidt, vormen ze dan ook een perfect complementair duo.”
“Op YouTube staat een prachtige versie van het lied Draumalandið (Het Droomland) van Sigfús Einarsson (1877–1939), een van mijn favoriete IJslandse liederen, gezongen door Kristín. Absoluut de moeite waard om te beluisteren.”
“Daarnaast is Kristín ook erg actief in het IJslandse operaleven. Ze bouwde een stevige basis tijdens haar studies en optredens in Wenen en aan de Scala in Italië. Toen ze terugkeerde naar IJsland, richtte ze samen met een aantal vrienden haar eigen operagezelschap op. Met dit gezelschap brengt ze toegankelijke, moderne bewerkingen van klassieke opera’s, waarmee ze het genre op een frisse manier toegankelijk maakt voor een breder publiek. Op dit moment vertolkt ze de rol van Cherubino in Le Nozze di Figaro in de Stadsschouwburg van Reykjavík.”
‘Ze zijn erin geslaagd onze muzikale traditie nieuw leven in te blazen’
“Ik ken Kristín al van jongs af aan, dankzij goede vrienden. Tijdens mijn middelbare schooltijd heb ik haar drie oudere broers en zussen leren kennen. Ik heb elk van hen apart leren kennen, onder verschillende omstandigheden, en was met hen allemaal bevriend geraakt. Een jaar later ontdekte ik pas dat ze broers en zussen waren. Zo klein was IJsland soms in mijn jeugd.”
“Ik hoorde dus al langere tijd over Kristín en haar avonturen, onder andere als backing vocals bij Björk, voordat de eerste nieuwsartikelen verschenen over haar eigen muzikale overwinningen. Kristín heeft een ongelooflijk krachtige, maar pure stem, en dat in combinatie met een stralende persoonlijkheid – iets wat trouwens voor de hele familie geldt.”
“IJsland kent veel getalenteerde zangers, maar Ragnheiður en Kristín behoren allebei tot de absolute top – elk op hun eigen unieke manier. “
“Beide zijn veelzijdige zangeressen die goede muzikale keuzes maken, elk met een uniek charisma. Ze zijn erin geslaagd onze muzikale traditie nieuw leven in te blazen en naar een hoger niveau te tillen – en hebben getoond dat onze liedjes niet onderdoen voor die van de grootste componisten van het continent.”
Wat mogen onze gasten verwachten van de optredens aan boord?
“Het exacte programma ligt nog niet helemaal vast. Van Kristín mogen onze gasten wel verwachten dat ze verwend worden met een mooie mix van bekende Europese liederen én prachtige IJslandse klassieke liederen, weinig gekend door leken op het continent, maar oh zo mooi en het zo waard om te leren kennen. Van Ragnheiður zullen we een ander soort mix krijgen: van de traditionele IJslandse volks-en slaapliedjes en haar eigen super gezellige, modernere maar even warme muziek.”
“IJsland is een land van verhalen. De natuur is al spectaculair, maar wie ook haar volksverhalen en liedjes leert kennen, ziet het landschap pas echt tot leven komen. Zo veranderen de rotsen in reuzen, de golven in zee-wezens en de wind in fluisterende elfenstemmen.”
“De muziek verraadt de emoties die vervlochten zijn met het landschap – de liefde en het verdriet, de wanhoop en de hoop in dit woeste landschap. Dat is wat ik hoop dat we onze gasten kunnen laten ervaren: dat ze via hun stemmen en muziek iets mogen voelen van wat daarachter schuilgaat, alsof even het gordijn wordt opgetild. ”
IJsland lijkt een bijzondere voedingsbodem voor muzikale creativiteit. Wat denk jij dat daar de oorzaak van is?
“Vroeger had je gewoon niets anders. Negen maanden lang zat je vast binnen in je boerderij en had je tijdens het werken alleen de verhalen en liedjes als entertainment. Het was niet veel anders tot het internet kwam in de jaren 90. Cafés en culturele centra waren schaars en lagen ver uit elkaar, en er was slechts één tv-zender. ”
“Als je op het platteland woonde, ging je niet zomaaar naar een boekenwinkel of bibliotheek. Je moest creatief zijn om je bezig te houden. Daarnaast zijn de natuurelementen zo woest daar dat je fantasie gemakkelijk met je weg loopt. Het is heel gemakkelijk in IJsland om in spoken en trollen te geloven.”
“Wat velen niet weten, is dat de IJslandse bevolking voor de helft van Keltische oorsprong is – afkomstig uit Ierland en Schotland, waar ze in de Vikingtijd een rijke verteltraditie hadden. Deze traditie werd meegebracht naar IJsland door de Kelten die als slaven door de Scandinaviërs werden meegenomen. Het zit dus al eeuwenlang verweven met de IJslandse cultuur. ”
‘Reizen is ook luisteren, ruiken, proeven, aanraken en leren‘
Als iemand nog nooit IJslandse muziek heeft gehoord – wat zou je hen aanraden om als eerste te beluisteren?
“IJsland kent zoveel goede muzikanten, zowel oude als nieuwe. Sommigen zingen in het IJslands, terwijl anderen, zoals Björk, kiezen voor het Engels.”
“Deze Engelstalige albums zou ik aanraden om te beluisteren: Emilíana Torrini: Me and Armini of Fisherman’s woman (Indie pop), Laufey: Bewitched (jazz/pop), Kaleo: A/B (blues/rock), Björk: Debut of Homogenic (electronica/pop), Of Monsters and Men: My head is an animal (Indie/volk) en old school rap/rock band Quarashi: Jinx.”
“Dit zijn per genre aanraders van albums die in het IJslands gezongen zijn: Sigur Rós: Ágætis byrjun of ( ) (plaat zonder naam) (post-rock); Ásgeir Trausti: Dýrð í dauðaþögn (indie), Ragnheiður Gröndal: Þjóðlög (volk in jazz-jasje), Bjork: Gling-Gló (jazz), Sprengjuhöllin: Tímarnir Okkar (volk/pop), Skálmöld samen met de Icelandic Symphonic Orchestra (metal); en onze lieverlingsplaat om af te spelen in de auto: Úlfur Úlfur: Tvær plánetur (rap/hip hop).”
“Deze laatste plaat kregen onze kinderen van hun oma in IJsland cadeau toen ze nog op de kleuterschool zaten, met de bedoeling hun IJslands te verbeteren. Maar uit de teksten bleek duidelijk dat hun oma de plaat niet op voorhand had beluisterd. ”
“Tot slot, voor de klassieke muziekenthousiastelingen zou ik Ólafur Arnalds of Hildur Guðnadóttir aanraden, die een Oscar, Golden Globe, Emmy en Grammy heeft gewonnen voor haar muziek voor Chernobyl en Joker. ”
Wat betekent het voor jou persoonlijk om deze artiesten hier aan boord te mogen voorstellen?
“Dit betekent zoveel! Het is zo’n enorme meerwaarde tijdens zo’n reis om binnenlandse artiesten op zo’n persoonlijke manier te leren kennen. Reizen is niet alleen op zicht: een foto van een gebouw of een berg. Het is ook luisteren, ruiken, proeven, aanraken en leren, – een nieuwe blik krijgen en wijzer worden. Door twee zulke topartiesten artiesten aan boord te hebben, die zo nauw verbonden zijn met de geschiedenis en tradities van IJsland, wordt de ervaring zoveel rijker. ”
Bedankt voor je tijd, Alda!
Van 28 juli tot 6 augustus 2025 reist Knack naar IJsland.
Meer info vind je hier.